گنبد سلطانیه، یکی از شاهکارهای معماری ایران در دوره ایلخانی است که در حد فاصل سال‌های 704 تا 712 قمری، به دستور اولجایتو پادشاه مغول، معروف به سلطان محمد خدابنده و با نظارت خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی ساخته شده است.
گنبد سلطانیه گنبدی بزرگ و دوپوش است, بدنه اصلی و تمام ساختمان آن از آجر ساخته شده و با روكش كاشی‌های فیروزه‌ای و لاجوردی و به شیوه معرق‌كاری تزیین شده است.
گنبد سلطانیه از نظر ارتفاع بعد از کلیسای سانتا ماریای ایتالیا و مسجد ایاصوفیه ترکیه سومین گنبد جهان است. با الهام گرفتن از هشت در بهشت، این بنا را هشت ضلعی ساخته اند و طول هر ضلع 17 متر است.
ساختمان هشت در، هشت ایوان و هشت مناره دارد و دارای سه بخش گنبدخانه، تربت خانه و سردابه است.
کلیه دیوارهای گنبد سلطانیه کتیبه است. دور تا دور طبقه ی هم کف سوره ی فتح نوشته شده است. در شرقی، در اصلی ورودی به آرامگاه است که در بالای آن آیت الکرسی نوشته شده است. داخل ایوان طبقه ی اول سوره اخلاص ( توحید ) نوشته شده است. شش بار سبحان الله، پنج بار نام محمد ص، پنج بار نام علی ع، محمد رسول الله، سلطان ظل الله، کتیبه علی، کتیبه محمد و … به چشم می خورد. سوره های الانبیاء، المومنون و الملک سوره هایی هستند که روی بدنه ها نوشته شده اند. کلیه دیوارهای طبقه ی اول و دوم با کتیبه هایی با نام محمد و علی و یک لوگویی به نام اتحاد پوشیده شده است.
گنبد سلطانیه 110 پله دارد که در حروف ابجد مترادف با نام حضرت علی (ع) است.ارتفاع گنبد 5/48 متر, قطر دهانه مرکزی 5/25 متر و پی بنا 5 متر است. بنابراین هرچه بالاتر می رویم به جهت کاهش وزن و فشار وارده بر دیوارها، میزان فرورفتگی ها و فضاهای خالی بیشتر می شود. از طرف دیگر وجود هشت مناره قرینه با هم نیروی رانشی گنبد به سمت خارج را به خوبی مهار می نماید.
گنبد سلطانیه در سال 1310 جز آثار ملی ایران شناخته شد و در 24 تیرماه 1384 نیز به عنوان هفتمین اثر ماندگار ایرانی در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است.
معبد مستطیلی داش کسن(معبد اژدها) با ابعاد حدود 50 تا 100 متر که بخشی از آن به خاطر حفاری در تپه ایجاد شده در 5 کیلومتری روستای ویر و 15 کیلومتری شمال شرقی سلطانیه واقع شده است. معبد سنگی داش کسن یکی از شاخص‌ترین آثار معماری صخره‌ای در ایران و ترکیبی از معماری ایرانی و چینی است.
در دیواره های معبد نقوش برجسته دو اژدها به طول 5 متر و عرض 5/1 متر به شکل متقارن در مقابل یکدیگر و نیز نقش محراب همراه با طرح های اسلیمی و پیچک در کنار این دو اژدها ایجاد شده است.
تقارن طولی یکی از اصولی است که در ساخت معبد به آن توجه ویژه‌ای شده و در همه نقاط کاملا محسوس است.
(داش کسن به معنی سنگ تراشیده یا بریده سنگ است)
بقعه چلبی اوغلی( از همنشینان مولانا) یکی از بناهای تاریخی مربوط به دوره ایلخانیان است که در 500 متری جنوب غرب سلطانیه واقع شده است.
بقعه سلطان چلبی بنایی هشت ضلعی است و هر ضلع آن از نمای خارجی حدود 4 متر طول، 17 متر ارتفاع و حدود 7 متر قطر دارد. این مجموعه تاریخی شامل دو بخش خانقاه و مقبره است.
چشمه شاه بلاغی سلطانیه در 9 کیلومتری خروجی سلطانیه قیدار واقع شده است. این چشمه در ضلع غربی کوه دولیخان داغی قرار گرفته و آب فراوان، زلال و دائمی از آن جاری است.
این محدوده با مجهز شدن به وسایل تفریحی و احداث آلاچیق ها و دو حوضچه ی بزرگ به یک منطقه توریستی تبدیل شده است.
چمن طبیعی سلطانیه با وسعت تقریبا 35 کیلومتر مربع بخشی از فلات زنجان و ابهر را شامل می‌شود .بر اساس تحقیقات زمین‌شناسان در عمق 20 متری این محدوده خاک سفید قرار دارد که مانع از نفوذ آب به اعماق زمین می‌شود و در نتیجه، عمل آبیاری چمن به گونه‌ای طبیعی و پیوسته انجام می‌شود وهمین امر یکی از سرسبزترین و زیباترین چمن‌های طبیعی را ایجاد کرده است.
حمام سالار متعلق به دوره قاجار,در سلطانیه زنجان واقع شده است. بانی حمام شخصی به نام سیف علی خان کلانتری معروف به سالارخان است. اکنون این حمام تغییر کاربری داده و از آن به عنوان سفره‌خانه سنتی استفاده می‌شود.
