ترخینه یک نوع آش محسوب میشود.
ترخینه در استانهای دیگری مانند کرمانشاه، کردستان و لرستان هم تهیه میشود.
برای اینکه یک ترخینه اصیل ایلامی داشته باشیم به حبوباتی مثل نخود، عدس، لوبیا، سبزیهای معطر، پیاز، زردچوبه، فلفل و از همه مهمتر، ترخینه جامد نیاز داریم.
ترخینه جامد را با گندم، مایهخمیر، یک نوع سبزی محلی خاص به نام شلم، آب انار، گوجهفرنگی، نعنا، ترخون، پونه کوهی، پیاز، فلفل، زردچوبه و دوغ درست میکنند.
یکی از شبیهترین غذاهای محلی ایلام به قورمهسبزی و قیمه، خورش تره کوهی است.
گوشت گوسفندی، لوبیا قرمز یا لپه، پیاز، فلفل، نمک، زردچوبه، رب گوجهفرنگی و ادویههای محلی سایر مواد لازم برای خلق یک خورش تره کوهی ایلامی هستند.
دنده پلو غذایی خوشمزه است که خاص ایلام نیست و در کرمانشاه هم درست میشود.
دنده پلو از آن غذاهای چرب است که آن را با برنج دمکرده زعفرانی یا سبزیپلو سرو میکنند.
دنده پلو یک نوع برنج ته انداز است که ته دیگ آن شامل دنده گوسفند مزه دار شده می باشد.
گوجه پلو که با نامهای دیگری مانند دمی گوجه، استانبولیپلو و استامبولی پلو هم شناخته میشود، یکی از سادهترین و محبوبترین غذاهای ایران است که در ایلام هم درست میشود.
تفاوت گوجه پلو ایلام با سایر شهرها این است که برای پخت این غذا از برنج محلی این استان یعنی برنج عنبربو استفاده میکنند.
سایر مواد لازم برای درست کردن گوجه پلو عبارتاند از پیاز، فلفل، زردچوبه، نمک، گوجهفرنگی یا رب گوجهفرنگی، روغن محلی و پونه کوهی.
کوفته سیرابی یکی از خاصترین غذاهای محلی ایلام به حساب میآید.
برای درست کردن کوفته سیرابی به سیاق ایلامی، بهجز سیراب و شیردان به پیاز، تخممرغ، آرد، نمک، فلفل، ادویههای معطر مثل ترخون، نعنا، آویشن، ادویههای محلی ایلامی و روغن حیوانی نیاز است.
این غذا در ایلام با گوشت گوسفند یا مرغ چرخکرده هم درست میشود.
یکی دیگر از غذاهای محلی ایلام که شباهت زیادی به خوراک عدسی دارد، بابایاری است.
در تهیه این غذا از عدس، پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه، رب گوجهفرنگی و روغن استفاده می کنند.
یکی دیگر از غذاهای محلی ایلام که شباهت زیادی به دمپختک دارد، مکش است و در استانهای دیگر کشور هم درست میشود.
مواد لازم برای درست کردن مکش برنج عنبربو، پیاز، فلفل، زردچوبه، نمک، کشمش پلویی، آلوبخارا و ادویههای محلی است.
یکی دیگر از خوشمزهترین غذاهای محلی ایلام یعنی آبگوشت بامیه است.
بامیه، گوشت گوسفند، گوجهفرنگی رنده شده، نمک، فلفل، پیاز، زردچوبه و ادویههای محلی از مواد اولیه برای تهیه این غذا می باشد.
یکی دیگر از غذاهای محلی ایلام که خاصیت زیادی دارد، شله امیری است.
در ایلام شله امیری را با برنج محلی یعنی برنج عنبربو، ماش، پیاز، روغن محلی، نمک و فلفل درست میکنند.
ماسوا یکی از قدیمیترین غذاهای محلی ایلام است. این غذا شباهت زیادی به آش دوغ دارد و در استانهای دیگری مانند لرستان و خوزستان هم درست میشود.
مواد اصلی برای درست کردن یک ماسوا به سبک ایلامی را برنج، دوغ محلی، پیاز، نمک، فلفل، پونه، زردچوبه و روغن حیوانی تشکیل میدهند.
ماسوا از ترکیب دو کلمه ماست و با تشکیل شده است.
با در گویش محلی به معنی آش است و چون اغلب حرف ب در گویش لری و کردی و تلفظ میشود، به ماستوا و بعد بهمرورزمان با حذف ت به ماسوا تبدیل شده است.
جگروز از آن دسته غذاهای محلی ایلام است که بیشتر در دورهمیهای دوستانه و مهمانیهای صمیمی درست میشود. این غذا نهتنها در ایلام بلکه در لرستان، کردستان، کرمانشاه و قسمتهای کردنشین عراق هم طرفداران زیادی دارد.
جگروز غذایی لذیذ است که از کباب کردن جگری که در لایهای از چربی پیچیده شده به دست میآید. این لایه چربی از سیرابی گاو و گوسفند است که وقتی دور جگر پیچیده میشود، طعمی لذیذ را به وجود میآورد.
یکی دیگر از غذاهای محلی ایلام هم خوراکی به نام پرشکه است.
برای تهیه این غذا اول خمیری از آرد و آب را درست میکنند و بعد از اینکه این خمیر زیر آفتاب خشک شد، آن را خرد میکنند. در مرحله بعد این تکههای خردشده را به همراه برنج و ماش میپزند و در آخر به آن پیازداغ، نمک، فلفل و یک نوع سبزی محلی به نام ترگ را اضافه میکنند.
کپه ایلامی غذایی شبیه کوفته است که باز هم برنج محلی ایلام یعنی برنج عنبربو، نقش اصلی را در طبخ آن دارد.
سایر مواد تشکیلدهنده کپه ایلامی عبارتاند از سیبزمینی، گوشت چرخکرده، پیاز، کشمش، رب گوجهفرنگی، نمک، فلفل، زردچوبه و سبزیهای معطر.