یکی از معروفترین سوغات شهر بیرجند عناب است.
بهترین عناب کشور در بیرجند و شهرستانهای اطراف آن تولید میشود و سهم مهمی در بخش صادرات دارد.
کشک و قره قورت از دیگر سوغات شهرستان بیرجند است.
کشکهای بیرجند از نظر ظاهر و طعم شامل سه نوع کشک سفید,کشک زرد و کشک زیره ای هستند.
کشک زرد بهصورت پودر زردرنگ است و از آرد و ادویه و نمک درست میشود.
کشک زیرهای طعم فوقالعادهای دارد و در واقع همان کشک سفید است که زیره را به آن افزودهاند.
زرشک یکی دیگر از سوغات بیرجند است. مرغوبترین نوع زرشکی که در بیرجند میتوان یافت نوع زرشک پفکی است.
زعفران یکی از گران قیمتترین گیاهان بومی ایران بوده که به دلیل محدودیت در کشت و برداشت آن جز با ارزشترینها است.
بیرجند، پس از خراسان رضوی، دومین تولید کننده بزرگ زعفران در کشور بوده و قدمت کاشت و برداشت این گیاه به حدود 700 سال پیش باز میگردد.
قالیبافی یکی از هنرهای رایج در بیشتر شهرها و مناطق ایران است و هنرمندان بسیاری هم در شهرستان بیرجند و شهر و روستاهای خراسان جنوبی به این هنر مشغول هستند.
قالی بافی در بیرجند قدمتی 100 ساله دارد.
نوع بافت قالی در خراسان جنوبی ترکی و فارسی است و نقشههایی چون ریزه ماهی بهشکل لچک ترنج، کف ساده، کله اسبی و بتهجقه استفاده میشوند.
پلاس نوعی زيرانداز است كه مانند گليم و قالی ابتدا چله كشی میشود. پس از آن الياف رنگارنگ پشم تابيده را به شكل خطوط افقی از تار عبور میدهند و بعد شانه میزنند. در پلاس زمینه كار اغلب از خطوط افقی و رنگارنگ تشكيل میشود.
پلاس و جاجيم نقشدوزی شده ظاهری شبيه يكديگر دارند، اما خطوط در جاجيم عمودی و در پلاس افقی است.
تمام مواد استفادهشده بافت پلاس طبیعی هستند و این یکی از مزیتهای پلاس است.
رنگ پلاسهای بافتهشده در بیرجند از مشکی تا کرم روشن هستند و نحوه بافت به شکلی است که از هر رنگ بخشهای باریکی بافته میشوند که هر کدام رنگ متفاوتی را دارند.
در شهرهای نهبندان و سربیشه بافت پلاسها بیشتر رونق دارند.
رودوزی هنری است که در آن طرحهایی سنتی و زیبا بر روی پارچه دوخته میشوند.
آنچه برای این هنر استفاده میشود، پارچه و نخ از جنسهایی همچون ابریشم، پنبه، فلز و سنگهای تزیینی است.
از این پارچهها در تهیه رومیزی، روتختی و حتی دوخت لباسهای مختلف استفاده میشود.
یکی دیگر از صنایع دستی شهر بیرجند حصیربافی است.
هنر بافت حصیر را شاید بتوان یکی از قدیمیترین هنرهای خراسان جنوبی دانست.
هنرمندان محصولات مورد استفاده یا تزئیناتی را با برگ انواع درختان میبافند که رایجترین برگ مورد استفاده در این منطقه درخت خرما است.
حصیربافی در شهرستانهایی مانند طبس و نهبندان رواج دارد.
مردم استان خراسان جنوبی از دیرباز به واسطه هنردوستی و علاقه وافری که به موسیقی داشتند، به ساخت سازهای سنتی اشتغال داشتهاند.
از جمله سازهای تولیدشده در منطقه میتوان به انواع تار، دو تار، سه تار، سنتور، نی، دف و … اشاره کرد.