دانشگاه شهيد رجايی یکی از دو دانشگاه تربیت معلم کشور و لذا به لحاظ تاریخی یکی از میراث داران یکصد سال تربیت معلم می باشد. لکن پایه ریزی و سیر تحول دانشگاه از سال ۱۳۵۹ با ادغام انستيتوهای تكنولوژی تهران بنيان‌گذاری و با عنوان « مركز آموزش عالی فني انقلاب اسلامی » شکل گرفت و علاوه بر دوره هاي كاردانی فنی و معلم فنی، مجوز برگزاری دوره‌هاي كارشناسی ناپيوسته دبيرفنی را نيز دريافت كرد.
در سال ۱۳۷۲ اين مجموعه با مجوز دفتر گسترش آموزش عالی به دانشكده تربيت دبير فني و حرفه‌ای تبديل شد، سپس با توجه به امكانات و توانايي‌های موجود، در سال ۱۳۷۶، با ادغام « مركز آموزش عالی» و « دانشكده تربيت دبير فنی و حرفه‌ای» و با تصویب وزارت فرهنگ و آموزش عالی و تأييد شوراي عالی انقلاب فرهنگی به مرتبه دانشگاه ارتقا پيدا نموده و به نام رییس جمهور شهید جمهوری اسلامی ایران، «دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايی» خوانده شد.
مساحت این دانشگاه در آغاز ۲۴ هکتار را شامل می گردید، که در ایام جنگ تحمیلی ۹ هکتار آن توسط وزارت دفاع وقت به صورت موقت از دانشگاه منفک گردید که تا کنون به مجموعه بازنگشته است. هم اکنون اين دانشگاه با وسعتی برابر ۱۵ هكتار در شمال شرق تهران و در منطقه لويزان و در مجموع بيش از ۵۰٫۰۰۰ مترمربع فضاي سرپوشيده (باكاربری¬هاي آموزشی، آزمايشگاهی، كارگاهی، رفاهی، فرهنگی و ورزشی) و ۷ سرای دانشجویی (خوابگاه) را شامل مي‌شود.
هم اکنون این دانشگاه تنها دانشگاه کشور می باشد که مأموریت تربیت دبیران فنی را به عهده دارد، و با توجه به تخصص و مأموریت منحصر به فرد آن، یک “دانشگاه راهبردی” برای کشور محسوب می گردد.
در حال حاضر این دانشگاه با دارا بودن ۹ دانشکده، یک پژوهشکده و همچنین مرکز آموزش های آزاد و از راه دوره در حال فعالیت است.
